Trạng nguyên thân gỗ nhỏ, thông thường cao từ 30 cm đến 100cm, phân nhánh nhiều và mềm, có nhựa trắng. Lá ở thân hình bầu dục thon, chia thuỳ hay răng rộng, màu xanh đậm, cuống lá to, gân hiện rõ. Lá bao quanh cụm hoa màu đỏ thắm. Lá có màu đỏ rất khó mất màu và đẹp. Cụm hoa dạng chén có hoa màu xanh nhạt, có 1 gân lá lớn màu vàng.
Trạng nguyên thường ra hoa vào dịp tết dương lịch nên thường được coi là loại cây hoa trang trí noel, tết dương lịch. Hiện nay có 2 loại Trạng nguyên hay dùng, một là thường gọi là Trạng nguyên ta, có hoa và lá bé hơn, màu sẫm hơn và Trạng nguyên Tàu, có hoa thắm hơn và lá lớn hơn.
