Cây cảnh là một dạng sinh vật sống, đồng thời lại là sản phẩm nghệ thuật của các nghệ nhân, người trồng, họ gửi gắm tâm tư tình cảm cũng như thỏa mãn đam mê thưởng thức cái đẹp của tự nhiên, vì vậy nó đòi hỏi người trồng không chỉ có óc thẩm mỹ, sự cần cù kiên nhẫn mà còn phải nắm hết được đặc điểm và các yêu cầu cụ thể của đối tượng cây cảnh để có một kỹ thuật chăm sóc cắt tỉa, tạo hình tạo dáng thích ứng để tạo ra một dáng cây cảnh đẹp theo ý tưởng đã định.
Do việc sử dụng nhiều chủng loại thực vật và sự phong phú của các loại, giống thực vật dùng làm cây cảnh nên việc phân chia ra các nhóm theo kỹ thuật trồng và chăm sóc là một công việc phức tạp đòi hòi phải có những chuyên môn và hiểu biết nhất định về mỗi loại cây cảnh, đồng thời phải có sự phân định rõ giữa các kiểu cây cảnh hiện nay.
Tuy nhiên nhìn trên tổng thể về mặt kỹ thuật trồng trọt, việc trồng cây cảnh có thể phân chia tạm thời theo yêu cầu kỹ thuật trồng trọt như sau:
- Cây cảnh tự nhiên
Bao gồm các cây cảnh tự bản thân nó đã được dùng để trang trí làm cảnh có sẵn trong thiên nhiên như các cây Vạn Tuế, Huyết Dụ, Trúc Cảnh, Bách Tán… Các cây cảnh này tùy theo yêu cầu sinh thái của nó mà có thể đặt trong nhà ( nội thất), ngoài hiên, ban công hay các chậu bầy trong sân vườn.
- Cây dáng và cây thế
Bao gồm các cây cảnh được tạo dáng, tạo thế theo ý tưởng của người trồng thông qua việc tác động các biện pháp kỹ thuật trồng trọt, nhằm tạo ra những cây cảnh có kiểu dáng đã được hóa cách để lấy lấy những nét chính đơn giản nhưng súc tích cô đọng, toát lên một tâm tư, một ý tưởng, một triết lí nhân sinh. Vì thế, ngoài kỹ thuật trồng trọt để trồng và tạo dáng cây, người trồng cũng cần phải có những quan điểm thẩm mỹ cũng như sự sáng tạo phong phú, suy nghĩ lành mạnh, hướng thiện, hướng thiên nhiên, tính kiên trì, tỉ mỉ, cần cù nhẫn nại… Những loại cây thường được dùng để tạo thế tạo dáng là những loại cây cảnh có sức sinh trưởng chậm nhưng khỏe, chống chịu tốt và có khả năng tạo dáng uốn tỉa tốt như: Bồ Đề, Sanh, Si, Cần Thăng, Vọng Cách…
- Cây cảnh mọng nước, xương rồng
Bao gồm các cây trong họ thực vật Cactaceae và các cây mọng nước kiểu thực vất sa mạc. Đây là các loại cây chịu hạn, chịu nắng rất tốt, không chịu được ngập úng. Hiện nay các loại cây cảnh thuộc loại này khá phong phú và được người trồng can thiệp các biện pháp kỹ thuật trồng trọt để tạo ra nhiều chủng loại cây đẹp nhằm thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ của người chơi cây.